Bogato kulturno-istorijsko nasljeđe Bara i okoline pripada različitim epohama i civilizacijama što se ogleda u obilju spomenika kulture na ovom području. Registrovanih i kategorizovanih nepokretnih spomenika kulture na teritoriji barske opštine ima 32.
U prvoj kategoriji je Stari grad Bar, dok ostalim kategorijama pripadaju ostaci trikonhosa na Topolici, Ratačka opatija, manastiri Prečista krajinska, Starčevo, Moračnik, Beška, Gornji i Donji Brčeli, Omerbašića džamija, brojne crkve širom opštine, utvrđenja Nehaj, Besac i Grmožur, podvodni lokalitet Zaliv Bigovica, stari bunar u Ostrosu, čaršija i podgrađe oko bedema u Starom Baru, kompleks dvorskih objekata na Topolici, zgrada Monopola duvana na nekadašnjem Pristanu i rodna kuća Jovana Tomaševića u Gornjim Brčelima.
Stari grad Bar jedinstveno je istorijsko mjesto i arheološko nalazište smješteno na vrhu uzvišenja pod planinom Rumijom, udaljeno od mora oko 4 km. Zauzima površinu od 4,5 hektara, sa istočne i južne strane grad je zaštićen nepristupačnim liticama, koje su bile djelimično osigurane odbrambenim zidovima, dok je duž sjeverozapadne strane grad opasan bedemima.
Stari Bar i ostaci preko 250 objekata različite namjene svjedoče o mediteranskoj istoriji današnjeg Bara. Unutar zidina nalaze se ostaci srednjovjekovnih crkava od kojih su dvije konyervirane i obnovljene, brojnih palata, voltova, mlinova za masline…Van grada nalazi se veličanstveni akvadukt sa kraja 16. i početka 17. vijeka kojim se Stari Bar snadbijevao pitkom vodom.
Danas, tvrđava predstavlja muzej na otvorenom na čijoj se valorizaciji i revitalizaciji aktivno radi, pa se u okviru nje, između ostalog, može posjetiti Carinarnica koja djeluje kao Centar za posjetioce sa uvedenim sistemom proširene stvarnosti za 6 objekata, Arhiepiskopska palata kao Arheološki muzej grada Bara, Kreativni hab, Crkva Svete Katarine, Crkva Svete Venerande, Hamam itd.
Barski Trikonhos je ime za ostatke ranohrišćanske crkve vezane za prvu naseobinu drevnih Barana, i nalazi se na početku Ulice maršala Tita u centru grada. Najstariji je vjerski objekat na ovim prostorima. Otkriven je u arheološkim istraživanjima 1965. godine. Po svojim arhitektonskim osobinama i stilskim koncepcijama, crkva je građena u vrijeme vizantijskog cara Justinijana (525 – 565 god), u doba njegove velike obnove carstva.
Ostaci velikog manastirskog kompleksa Bogorodice Ratačke nalaze se na krajnjoj sjeverozapadnoj tački Barskog zaliva, na istoimenom rtu, između Sutomora i Bara. Nastanak kompleksa veže se za benediktinski red katoličke crkve, koji je osnovao ovo monaško središte, najvjerovatnije početkom XI vijeka, dok se sam manastir prvi put pominje 1247. godine. Manastirski kompleks sadrži više objekata sakralnog, stambenog i ekonomskog karaktera koji su okruženi kamenim zidovima, kulama i kapijama. Najstarija građevina u kompleksu je crkva iz XI vijeka, koja je sačuvana u temeljima. Danas je u okviru Ratačke opatije zasvođen i sačuvan samo glavni oltar nekadašnje bazilike B, sada oltar crkve Svete Marije.
Nehaj je utvrđeni grad koji se nalazi u blizini Sutomora, nedaleko od mora, na stjenovitom brdu, na oko 230 m nadmorske visine. U istorijskim izvorima prvi put se pominje 1542. godine pod nazivom „Fortezza de Spizi”, a 1550. pod nazivom „Nechagia”. Grad je sa svih strana opasan visokim zidovima, sa okruglim kulama i velikim brojem puškarnica. Na najvišoj tački grada nalazi se crkvica posvećena sv. Dimitriju, starija i od samog utvrđenja.
Ostaci manastira Prečiste Krajinske sa crkvom Uspenja Bogorodice, nalaze se kod Ostrosa, u Krajini, na krajnjem jugozapadnom dijelu Skadarskog jezera. Osnivanje manastira pripisuje se zetskom knezu Vladimiru, s početka XI vijeka, koji je, po Popu Dukljaninu, 1015. zakopan u njemu nakon smrti, da bi tijelo bilo kasnije odnešeno. Prečista Krajinska se susrijeće u pisanim izvorima ponovo tek u XV vijeku, u povelji Balše III, kada je tu preseljeno sjedište Zetske mitropolije. Podaci o Prečistoj krajinskoj iz doba turske vladavine su veoma oskudni. Pretpostavlja se da je manastir srušen krajem XVII vijeka u pohodima skadarskog vezira Sulejman-paše Bušatlije.
Srednjevjekovna dvooltarna crkva Sv. Tekle (Ćekle) nalazi se zapadno od Sutomora, udaljena oko kilometar od mora i približno toliko od tvrđave Nehaj. Pripada tipu jednobrodnih crkvica sa polukružnom apsidom i kasnije dozidanim zvonikom. Pored ikonostasa i pravoslavne časne trpeze, u crkvi se u zapadnom traveju, prislonjen uz južni zid, nalazi i katolički oltar. Ispod stoljetnih hrastova se nalazi zajedničko groblje dvaju vjeroispovjesti. O njemu, i o crkvi, stara se odbor na čijem su čelu pripadnici obje hrišćanske vjere.
Omerbašića džamija se nalazi na stotinjak metara od ulaza u Stari grad Bar. Izgradio ju je Omer-baša, barski trgovac i plemić, sa svoja dva sina 1662. godine. Pripada tipu mahalskih džamija, jednostavne pravougaone osnove, sa minaretom prizidanim uz jugozapadni zid. Po predanju, džamija je nastala pošto se Omer-baša, jer se akšam približavao, a nije mogao stići do ulaza u tvrđavu, zarekao da će na mjestu na kome se nađe kad počne molitva, sagraditi džamiju. U blizini Omerbašića džamije nalazi se i turbe Hasan-dede (derviš Hasana), sagrađeno 1612. godine u kojem se nalaze mezar, pokriven zelenim pokrivačem, i derviševa vjerska kapa ahmedija, 350 godina stara.
Sva prava zadržana. Tekstovi, slike, grafike, zvuk, animacije i video snimci kao i način na koji su postavljeni na www.bar.me web stranicama zaštićeni su autorskim pravima i drugim zakonima koji ih štite.
bar.me | © mmhub.me
